پیش گفتار

تاریخ ضرب سکه (یهوه یا منوره)

با ارزش ترین سکه ی باستانی قوم یهود

سکه ( یهوه یا منوره ) یکی از نادرترین و کمیاب ترین سکه ها در طول تاریخ است. که به تعداد محدودی ضرب شده و از جنس نقره خالص با عیار بسیار بالایی ضرب شده است که یک روی سکه نام چهار حرفی خداوند یهوه ( عبری: יהוה) حک شده وجام زرین مقدس نقش بسته است.

بر روی دیگر سکه شمعدان هفت شاخه منوره و بر گرد آن شاخه هایی از درخت زیتون حک شده است. شمعدان مقدس یهودیان که در پرستشگاه اورشلیم قرار دارد .

این سکه دارای ارزش معنوی بسیار بالایی در قوم یهود است. و اندک کسانی دسترسی به این سکه نادر و کمیاب دارند که برخی از کلکسیونرهای معروف دنیا از این سکه نگهداری میکنند  که تعداد انگشت شماری از این سکه تا به امروز یافت شده است و از لحاظ قیمتی بر روی این سکه ها تا کنون قیمت معینی تعیین نشده است و در کشورهای غربی و اروپایی چندین میلیون دلار در بازارهای سیاه معامله و رد و بدل میشود زیرا این سکه با ارزش تر از سکه های طلای باستانی و با ارزش دنیا  در بازار ارزش دارد.

سکه ( یهوه یا منوره ) بیشتر از آن که جنبه مالی داشته باشد، جنبه معنوی دارد به علت آن که یک روی سکه نام (یهوه ، عبری: יהוה) که قدیمی ترین و بلند مرتبه ترین نام خدا در دین یهود است و روی دیگر آن شمعدان هفت شاخه منوره ضرب شده است که در زمان خود هم دارای ارزش بسیار خاصی بوده و این سکه ها در دسترس عموم نبوده و جنبه پاداش و هدیه به افراد والا مقام و درباریان و سرداران بالا رتبه داده می شده است.

مشخصات سکه (یهوه یا منوره)

دوره زمانی : سال 40 قبل از میلاد

ضرب به دستور هیرود یکم

محل ضرب : اورشلیم

نوع ضرب : به صورت ضرب چکشی

جنس آلیاژ: نقره خالص 99.999

 وزن تقریبی: (6.95 gr ) – ( 7.00 gr )

قطر: (20. mm )  - ( 22. mm ) 

ضخامت تقریبی سکه: ( 3ml )

نگاهی اجمالی بر تاریخچه دین یهود

پس از مرگ شاوول به دست فلسطینی ها ، داوود به پادشاهی تمام اسراییل رسید، فلسطینی ها را شکست داد و شهر اورشلیم را تصرف و آن را پایتخت خود قرار داد .

در زمان پادشاهی سلیمان پسر داوود، معبدی ساخته شد تا میزبان تابوت عهد باشد. به اعتقاد یهودیان، خداوند به موسی می خواهد تا برای او مکانی مقدس با تمامی اسبابش و وسایلش بسازد ( تابوت عهد، شمعدان منورا و...) او برای ساختن این مکان و وسایلش از بهترین مواد موجود و نقره وطلا و مس استفاده کرد . تا این که تابوت عهد و بقیه وسایل به معبد هیکل سلیمان راه یافت .

در سال 687 پیش از میلاد معبد اورشلیم به دست نبوکد نصر دوم پادشاه امپراطوری بابل نو تخریب شد .

بازگشت یهودیان به اورشلیم

در سال 37 قبل از میلاد هیرود به دستور رومیان  به پادشاهی یهودیه رسید .

هیرود یکم که به عنوان هیرود بزرگ شناخته می شود پادشاه دست نشانده از سوی امپراطوری روم پس از فتح اورشلیم بود. او بیشتر برای احداث پروژه های عظیم ساختمانی در دوران حکومتش شناخته شده است . از جمله این آثار می توان  به بازسازی اورشلیم وضرب سکه ( یهوه،عبری: יהוה) یا منوره را از دستاورد های شکوهمند آن زمان اشاره کرد.

در سال هجدهم فرمانروایی هیرود دست به بازسازی معبد سلیمان زد.

ضرب سکه ( یهوه، عبری:יהוה) یا منوره

هیرود تشنه مال و ثروت و قدرت بود و سعی می کرد تا تمام چیز هایی را که امپراطوری روم در اختیار دارد داشته باشد .

از این رو او اقدام به ضرب سکه ای کرد تا هم نماد دین یهود باشد هم به واسطه ی آن اصالت دین یهود را  به وسیله ی آن به همگان برساند که خاخام های آن دوره را که به سمت خود جلب کند و در ضرب این سکه و نماد های روی آن از خاخام ها نظر خواهی کرد و با نظر خاخام ها و راسای مذهبی قبایل بلند مرتبه آن زمان دستور به ضرب سکه نقره با عیار بسیار بالا و خالص داد .

در زمان 40 ساله حکومت او قدرت نظامی و اقتصادی اورشلیم به واسطه رضایت مردم و خاخام های یهودی آن زمان و باز سازی و اقتصاد زمان خود در اوج شکوفایی بود .

در زمان 40 ساله حکومت هیرود سکه ها که دارای ارزش بالایی بودند و نوعی نشان محسوب می شد به عنوان دست مزد و پاداش به سر لشکر ها و سرداران داده میشد. در میان اشراف و حاخام ها دست به دست میشد و در میان بازرگانان از ارزش بالایی برخوردار بود .

جاده ابریشم شبکه ای شد از مسیر های تجاری خارج از ایران و راه ارتباطی کشور های دیگر با ایران که با بیش از 6400 کیلومتر طول ، نقش مرکزی در تسهیل تعاملات اقتصادی، سیاسی،و مذهبی بین شرق و غرب بود .

راه ارتباطی بازرگانان اسراییلی با ایران از طریق جاده ابریشم بود که پس از گذشتن از بغداد وارد استانهای غربی قصر شیرین، فرمیس(کرمانشاه)، بیستون، صحنه و کنگاور میگذشت و سپس وارد شهر های دیگری از جمله همدان و ساوه و ری میرسید .

عمده تجارت بازرگانان اسراییلی و داد و ستد آنها به وسیله سکه( یهوه، یا منوره)  بود زیرا که این سکه از سکه های طلا ارزش بیشتری دارا بوده است که معادل سکه سکه طلای هم وزن خود ارزش داشته است . ایرانیان ارزش بالای این سکه را درک میکردند که یکی از با ارزش ترین سکه های آن زمان به حساب می آمد. ایرانیان سکه (یهوه ، یا منوره) را با نام های سکه یهودیان و یا سکه سلیمان نیز می شناختند.

ویرانی معبد و به تاراج رفتن اموال معبد

رومی ها در سال 70 بعد از میلاد معبد دوم و تمامی اورشلیم را به فرماندهی تیتوس تخریب کردند .

تمامی اشیاء با ارزش و همچنین اشیاء با ارزش معنوی، تابوت عهد و شمعدان منوره و خزانه سکه ها به تاراج رفت.

پس از به تاراج رفتن رومیان تمام معبد را کاملا ویران کردند .

کاووش های یهودیان در محوطه معبد

به دلیل حساسیت های زیاد مذهبی در مورد این معبد کاووش های باستانی زیادی در محوطه ی مسجد الاقصی انجام شده است در طی جریان های این کاووش ها سکه های منوره که حال قوم یهود برای آن  ارزش معنوی بالایی محسوب میشوند کشف شد.

به دلیل ضرب محدود در زمان خود و کمیاب بودن این سکه ها  تعدادی نیز به دست خاخام های بزرگ یهود افتاده است و بیشتر در آن زمان نیز به عنوان نشان از آن نگهداری میشد تا اینکه جنبه مبادلاتی داشته باشد. آنان جدا از ارزش مادی این سکه ها برای آنها ارزش معنوی بالایی قایل هستند و معتقدند که دارنده ی این سکه از روشنایی ابدی و ثروت و قدرت و نیز برکت الهی که نام خداوند یهوه (عبری: יהוה)  و نماد شمعدان نقش بسته بر روی سکه ها است از ارزش بسیار بالایی برخوردار بوده .